
Шанышкылы Бердыкожа батыр
(1708 — 1786 гг.)
Шанышкылы Бердыкожа батыр, возглавивший ополчение Старшего жуза в войнах против джунгар, по описанию ивестного казахского фольклориста Машхур Жусип Копеева, был «одним из самых известных, доверенных батыров хана Абылая».
Материалы устного народного творчества также свидетельствуют, что «без Бердыкожа батыра Абылай хан не проводил ни одного совещания и не отправлялся в боевой поход».
Талантливый полководец, храбрый батыр, искусный дипломат Бердыкожа батыр в единоборствах с врагами всегда выходил победителем. Вместе со знаменитым полководцем Кабанбай батыром, возглавляя ополчение Старшего жуза, участвовал во многих сражениях: при Буланты, Билеуты, Итишпес, Аныракай, Талкы, Ебы, Алаколь, Улансу, Мамырсу, Шар и Шорга. Его подвиги были основой создания многих исторических эпосов, а поэма «Бердыкожа батыр» дошла и до сегодняшнего читателя.
После победы над джунгарами он умело управлял своей волостью, участвовал во многочисленных переговорах с представителями российской и китайской империи. Его имя часто упоминается в летописях и архивных материалах этих стран. Бердыкожа батыр активно участвовал в урегулировании казахско-киргизских приграничных споров и конфликтов. Его подвиги отмечены и в «Киргизской летописи». Несмотря на свой преклонный возраст, проявляя чудеса храбрости и мужества, он трагически погиб из рук своих противников. Бердыкожу батыра – опору и защитника казахского народа, современники похоронили со всеми воинскими почестями, воздвигнув на его могиле величественный мавзолей на каркаралинской земле, между горами Кокшетау и Дуана, в верхнем течении реки Дагандалы.
После становления независимого Казахстана наследие Шанышкылы Бердыкожа батыра получило второе рождение. Была опубликована научная статья известного писателя Мухтара Магауина, его имя стало предметом исследований К. Жумадилова и А. Сейдимбека. Под началом профессора, академика Б. Касымбекова была выполнена значительная работа по оживлению наследия батыра. Был реконструирован внешний облик батыра, организованы антропологические, археологические и фольклорные исследования. О великом полководце были собраны материалы на казахском, китайском, русском, узбекском языках и ранее не опубликованные архивные документы начали активно использоваться в научной среде. В республиканских газетах «Егемен Казахстан» и «Казахстанская правда» о жизни и деятельности батыра были опубликованы объемные и фундаментальные статьи. Вышел отдельный сборник научных статей, посвященный батыру. Была опубликовано поэма известного поэта Н. Айтулы «Бердыкожа батыр».
отзывов (13)
жангали:
24 Август 2012
оте жаксы сайт екен, тарихи кунды маліметтері мол, агайын, кутты болсын!
Қалмахан:
27 Ноябрь 2012
Шалбаев Қалмахан. Сайттан өте мол ата тегіміз туралы қажетті информация алуға болады. Бақтыбай мырза зор еңбек етіп бізді қуантты.
Ардаби:
29 Декабрь 2012
керемет сайт құтты болсын Бақтыбай ага! Бердіқожадай ер қайталанбас!
Нурболат Ешентаев:
1 Февраль 2013
8 сыныпта дәл осы батырлар туралы өткенбіз. Қазақ өзі мақтаншақ халық қой, сыныптастарым өзінің руынан шыққан батырларды мақтан тұтып айтып отыратын, сол кезде сәл төмен қарап ойланып таң қалатынмын, неге Шанышқылы руынан шыққан батырлар аталмаған әлде, біздің рудан батыр шықпаған ба деп. Міне енді біз уақытысында мақтанып айта алмасақ келешек інілеріміз, ұрпақтарымыз Шанышқылы Бердіқожаны Қанжығалы Бөгенбай, Шапырашты Наурызбай батырлармен қатар аузына алып жүреді. Мені тағыы бір қуантқан жайт Гумилев ат.ун-ң айтқан сөзі, бұл батырдың есімі 8сыныптың кітабына енгізіледі дегені. Енді тек Шанышқылы жұрты емес бүкіл қазақ халқы мақтан тұтады. Бұл сайт өте керемет. Бахыт көке сайт өте мықты шыққан, ешқандай осал тұсын таба алмадым.
Шағаев К.М:
18 Март 2013
Шанышқылы-жауғашты тұралы неге мәлімет өте аз Мәлімет берүлеріңізді сұранамын!!! Жауғашты Шанышқылы Кәрім Мәлікұлы Шағаев!!!
Бекежанулы Жанболат:
1 Январь 2014
Мен Бекежанулы Жанболат сайт оте жаксы.Мен Шанышкылы Дарханмын.Дарханнан Байболат,Толымбек,Тойтыкен,Кудайберген,Мамажан,Самижан,Садиржан.
Самижаннан Бекежан.Бекежаннан Бекболат,Жанболат.Быз егызбыз.5 сыныпта окимыз.Алматыда турамыз.Сонгы шежыреде бызды коспапты.Шанышкылы бауырларга айтарым, келесыде шежырены толыктап жазса екен деймын.Рахмет
Ерғали:
25 Апрель 2014
АЛЛА разы болсын!!! Өз руымыз жайлы мәліметке көз жеткіздік, Алғысым шексіз,
Акхан:
18 Октябрь 2014
Жақсы!!!Бабалар аты умытылмау керек, ол биздин яғни жастар қолында, Бақтыбай аға еңбегінизге мың тағзым. Бердикожа бабамыздын атынан фонд бармекен???
Ереке:
4 Июнь 2015
Картина авторы Елетаев Ербол.
Қаратай Тұрысов мырзаның тапсырысымен картина жазылған.
Б.Касымбеков:
20 Июнь 2015
Бизге суретшинин телефонын адресин тауып берсениз. Рахмет
Эльзира:
24 Сентябрь 2015
8-705-180-81-82 Алматыда турады.
Маликов Куанышбек Талгатович:
21 Сентябрь 2015
Мен Уз.Респ. Ташкент обл. Жогары Шыршык ауданы
Каратукым ауылынанмын. Сайт тамаша ! Ракмет сиздерге.
Мен сиздерден сурайтыным Шанышкылы Каратукым
жайында толыгырак малимет берсениздер.
Алдыннан улкен Ракмет!
Ермеков Алтынбек:
19 Октябрь 2015
Бақтыбай аға! Исі Қазақ Алланы бір деп құлшылық етіп, әруаққа тағзым еткен елміз. Шаныщқылы Бердіқожа батыр бабамыздың еңбегі мен атын жарыққа шығару жолында еткен еңбегіңіз шексіз, нәтижесі әр бір қазақ жүрегін қуантары рас, ризамын. Ата-бабамыздың, Шанышқылы Бердіқожа батыр бабамыздың әруағы қолдап жүрсін. Жүзіңізді екі дүниеде де жарық етіп, Алла разы болсын.
Ермеков Алтынбек Керімбайұлы